Kitabxanada oturub kitab oxuyurdum.  12-13 yaşlarında 2 nəfər qız yaxınlaşıb övladımın olub olmadığını soruşdu. Var dedim. Yay tətili oxu proqramında iştirak etməsini istərdinizmi ?

Özlərinin də məktəbli olduğu görünən bu gənc qızlar yay tətilini kitabxanada volantyorluq edərək keçirirməklə kitabxanaya gələnləri müxtəlif proqramlarla tanış edirlər. Təklif olunan  proqramın yeddi yaşlı oğluma əyləncəli ola biləcəyini düşünüb qeydiyyat elətdirdim və lazımı buklet və materialları götürdüm. Sözüm bunda deyil.

Ümumiyyətlə Amerika(Birləşmiş Ştatlar) kitabxanaları haqqında yazmaq çoxdan fikirimdən keçsədə heç cürə başlamağa qərar verə bilmirdim. Amma bu könüllü qızlar yazıya dərhal başlamağıma rəvac verdi.

Şübhəsiz bilirik ki, kitabxanalar cəmiyyətin mədəniyyətində vacib rol oynayır. Amerikada kitabxanalar təkcə kitab oxumaq yeri sayılmır bura həm də istirahət guşəsidir. İnsanlar burada boş vaxtlarını keçirir, sosial programlarla tanış olur, hüquqi yardımlar alır, oyun oynayır, film seyr edir, müxtəlif birliklərin və cəmiyyətlərin üzvü olur, xarici dillərə yiyələnir və onlarla digər müxtəlif şeylərlərdən tam pulsuz yararlana bilirlər.

Bu ölkədə fəaliyyət göstərən ictimai kitabxanaların sayı məktəblərin sayından geri qalmır. Yəni hər dairənin öz məktəbi olduğu kimi kitabxanası da var. Amma hansı dairədə yaşamağından asılı olmayaraq hər kəsin bu kitabxanaların bütün xidmətlərindən pulsuz istifadə etmə hüququ var. Kitabxanalar kommersiya strukturu olmadığına görə burada ödənişli xidmətdən söhbət gedə bilməz. Kənarda 1 saatına görə 30-40$ tələb edilən kurslar və dərnəklər kitabxanalarda pulsuz tədris olunur. Buna misal müxtəlif xarici dil kursları, musiqi dərsləri(gitara, piano, skripka və s), rəqs dərsləri, dərzilik, fotoqraflıq dərnəkləri, professional komputer kursları və deməyi unutduğum daha çox şey.

Onu da deyim ki, təlimçilər kitabxanalarda keçirilən kurs və seminarları təmənnasız edirlər. Əsasən könüllülərdən ibarət olan müəllimlər bu işi görməkdə təcrubələrini artırmaqla yanaşı cəmiyyətə yararlı ola biləcəklərini düşünürlər.

Kitabxanalardan cəmiyyətin bütün təbəqələri istifadə edir. Kimisi bura yayda sərinləmək üçün gəlir, kimisi pulsuz internetdən yararlanmaq üçün.Kimisi isə nəyinsə kserosurətini çıxarır. Hətta buraya gəlib başını stola qoyub yatanlar da olur və bunu heçkim qadağan etmir.

Sadəcə CV doldurmaq istiyirsənsə, buyur gəl kitabxanaya. Hansısa qanundan çıxarış lazımdı - o da problem deyil. Kitabxanaya istənilən sualla müraciət etmək olar. Gülərüzlü(süni olsa belə) və həmişə köməyə hazır olan kitabxana işçiləri sualınıza cavab tapmayana qədər getməyinizə imkan verməyəcəkdir. Uşaqla uşaq kimi böyüklə böyük kimi davrana bu işçilər elə bir doğma mühit yaradırlar ki, kitabxanadan çıxmaq istəmirsən.

Kitabxana dediyimizdə yeganə ağılımıza gələn bayırdan əzəmətli görünüşlü lakin icəridən sovet qoxusu gələn Axundov adına kitabxanası Amerikanın kitabxanalarının heçbiri ilə müqaisə edilməz dərəcədə fərqlidir. Kitabxanaların daxili proyekti elə qurulub ki, ilk dəfə gələn belə nəyin harda yerləşdiyini. Harda başlayıb harda qutaracağını asanlıqla anlaya bilər.

Kitabxananın divarlarını prezidentlərin lazımsız şəkilləri və ya onların mənasız “aforizmləri” əvəzinə insanların işinə yarıya biləcək bolluca informasiya tabloları tutur.

Həç bir kitabxananı uşaqlar üçün ayrıca güşəsiz təsəvvür etmək olmaz. Kitabdan xoşlanmaya biləcək ən tənbəl uşaq belə bu guşədə özünü “elm adamı” kimi büruzə verə bilər. Müxtəliflik, rəngarənglik heçbir uşağı bu güşədə biganə qoya bilməz.

İnanmayacaqsınız bəlkədə, amma mənim azyaşlı uşaqlarım məndən hərdəfə onları yelləncəyə və yaxud digər yerlərə aparmağı deyil məhs kitabxanaya aparmağımı xahiş edirlər. Əminəm ki, Amerikada əksər uşaqlar öz valideynlərindən eyni şeyi xahiş edirlər. Çünki bu cəmiyyətin kitaba olan həvəsini gördükcə bir daha əmin olursan ki, bu marağın təməli elə bu kitabxanalardakı uşaq guşələridir.

Biz, Azərbaycan cəmiyyəti olaraq bugün kitablara böyük əhəmiyət vermirik. Düşünürük ki, kitabxanadan alacağımız informasiyanı internetdən, televiziyadan ala bilərik. Əlbəttə kitabxanasız da informasiyali və savadlı olmaq olar. Amma kitabxanasız cəmiyyətin mədəni, sivil, tolerant, anlayışlı, yardımsevər və ən əsası da cəmiyyətə yararlı ola biləcək toplum olması müşkül məsələdir.

Sonda qayıdıram mənə yay proqramı təklif edən qızlara. Bu uşaqlar volantyorluq etməklə artıq gənc yaşlarından cəmiyyətə fayda vermiş olurlar. Onlar öz asudə vaxtlarını parklara, çimərliklərə, kafelərə deyil məhs sosial əhəmiyyətli işlərə sərf etməklə güclü sosial mexanizmi olan Amerika cəmiyyətinin qorunub saxlnmasında iştirak edirlər. Onların valideynləri də belə olub və onların uşaqları da bucür olacaqlar. Elə buna görədə, Amerika Amerika olaraq qalacaq.

Financing from the West and Pro-Western Policy.

Those political forces who rise up to some degree and carry out opposition activity, are often labeled as “pro-Western” and being financed from the West.  This is done in an attempt to tarnish their reputation in the eyes of the people.  The inference is that if a political organization is financed from abroad, should it then later come to power, it will be beholden to that foreign country and subject to its will.

This is of course absolutely baseless, but it still resonates with the people.  This reminds me of the saying “does not see a tree in his own eye and looks for a stick in the other’s eye”.  Since this perception is not particularly astute, such arguments only really affect those who have limited political or economic knowledge.

This concept may be explained in a number of contexts. 

First, the government has previously accepted financial aid and state loans from foreign countries.  For example, the head of state used to hold consultations with the former presidents of both Turkey and Russia, Suleyman Damiral and Boris Yeltsin, prior to each of his foreign visits.  So despite their conviction that they were independent leaders of an independent state, they were not able to make independent decisions on many of the key issues.  They simply had no choice othe than to engage with other foreign leaders.  Such is the nature of the modern world.  The same is true now.  But our country is not receiving foreign financial aid because of its oil revenues.   Yet consultations with foreigners continue regardless. 

So we end up with the duplicitous situation whereby the authorities blame Europe and America for carrying out double standards, yet they themselves carry out their own double standards when it comes to things like Northern Cyprus, Ossetia and Kosovo.  This does not demonstrate the government’s reolute position in any of these cases and underscores the fact that it does not have any financial dependence on any foreign state.  Therefore, this means that the point is not about being financed from abroad or not.  Consequently, it is incomprehensible as to why political parties are being blamed for having contact with other states.

The second point is that political forces struggling for democracy and liberalism really need financial support. There are three sources of financial support.  First, peoples’ donations;  second, finances of the state; and third, grants from foreign democratic institutions. 

The authorities do their utmost to prevent real opposition forces from utilising the first and second methods.  This is done by scaring people from donating and by creating technical, legal and moral obstacles to get state grants.  Only foreign grants are then left which the state forbids by decree. And then the authorities scoff at the supposed weakness of the opposition!

This is comprable to the following scenario – one “hero” calling an opponent, whose hands are tied and who has been kept hungry for a long time, to the ring to fight.  Completely unfair.

So why then does a pro-western policy worry the government so much?  They cannot break from the orbit of the West, or Russia come to that, when it comes to policy formulation.  So what  is it that they do not particularly like about the West?  Maybe they have human rights problems, or their education and healthcare is so bad?!   Maybe their social programs make their people leave their countries?!  We can of course note a lot of such “maybes”.   The stark reality is, the West, which the authorities dislike (at least on paper), is a number of times better than us in its economic development and societal progress. Despite the fact that we are way behind them, the current government pushes the mantra “if you can’t reach it, tell it that it stinks.”  Despite, of course, they themselves go to the West for treatment, send their children there for study and even move their monetary capital there for “darker days.”  If being pro-Western is so bad, why are they doing this?!

This government understands perfectly well that the only harm the West can do to them is causing them to leave their privileged seats of power and influence. The West won’t harm ordinary people. The level of respect that the USA and the European countries have for all people, including our very own, is higher than our government’s is to us.  There is only one reason why the civil states we call the West want our citizens to share in their enlightenment, built on respect for human rights and the establishment of freedom of expression – because they want to be neighbours with civil, adequate and similarly democratic countries. That’s because if neighbouring countries are civil, democratic and understanding, then the world will have a much greater chance of living in peace and prosperity. Just think about the neighbours in your own life. Would you want your neighbour to be a brawler, be loud and generally disrespecting himself, his family and his surroundings?!   Of course, not!   Western policy and principle is built on those very same values.

Good news for the oilers!  After just a few years of toil, you will be able to take a break in foreign countries and all thanks to SOCAR’s enlightened leadership.   That’s because they care about their employees and always try hard to ensure their workers get the very best five-star rest and recuperation.  Right now, SOCAR employees can vacation in such beautiful places in Azerbaijan as Nabran, Gabala and Lerik through trade union discounted prices.  If they stay patient, they will also later be able to take a break in Europe – and with discounted prices too.

So, long live the president of SOCAR – he who always cares about his hard-working employees!  But wait a minute…Who really cares about who here?  We need a reality check here as to who needs to be grateful to who.

First, let’s look at the payment mechanism in place.   A reminder that the trade union is formed from percentages paid by the employees from their salary monthly.  This means that members are actually paying for their luxury breaks throughout the year.

The resorts where the trade union organizes the discount travels are, sadly, under the direct control of SOCAR leadership.  If not that then they have large-scale financial investments in them.  Outside of the SOCAR set-up, these resorts and venues already have a large number of visitors looking to spend their cash.  Given that SOCAR has over 60,000 employees and that more than half of them could potentially take a SOCAR approved break at one of the approved resorts and you get to see the picture as to how the money making potential further increases.  If one then adds family members to the equation, the money making potential increases further still.  Thus, the employees, taking their break, simply end up putting their money back in the pockets of SOCAR’s senior executives and having limited choice as to where they vacation in the first place!

So it is no surprise to reflect on how SOCAR bought a resort venue, with a 90 year lease, in the most corrupt and criminal country Europe, Montenegro.  This was at a cost of four billion Euros to SOCAR.  A lot of money but entirely feasible because of those oil revenues.  Not before too long, this new venue will no doubt start to blossom with hotels, villas and business centers.  Of course, the main investment in all of this will be from oil money.  And still, the oilers will be able to rest in these kinds of resorts courtesy of half what they paid by way of their union dues and the other half through their own money.

This is also despite the fact that the resort will be open for business without being fully completed.  Yet the customers will be all too ready to take their break.  The whole set-up is designed to satisfy all parties concerned. So that’s the ordinary oiler and his family, businessmen and leaders of SOCAR, and even the corrupt president of Montenegro, Milo Djukanovic.  How convenient.  But we know with 100% certainty that this new arrangement won’t benefit the Azerbaijani people now or their future generations.  That’s because those who steal, and we know their mentality all too well, only care about the here and now and never about the future.

Namig Aghayev

29.06.2013